Overijse, 28 augustus 2016
Beste lezer,
Het orgel van Huldenberg zal het geweten hebben: de zomervakantie 2016 had zo haar eigen verrassingen! Door creatief in te spelen op wat zich toevallig aandiende, konden we het orgelpatrimonium van de druivenstreek eens te meer dienstig zijn. Straks meer daarover.
Eerst maken we reclame voor de concerten die in aantocht zijn.
Zaterdag 17 september om 20.00 u.
Orgelconcert in de Sint-Katharinakerk te Duisburg
Michel Goossens speelt werk uit barok en romantiek
Het geplande concert in Neerijse is uitgesteld. Daar wachten we op de verhoopte evolutie van het orgel om een nieuwe datum te prikken.
Intussen komen we nog eens in Duisburg. De Katharinakerk heeft een Stevensorgel dat in 2005 door Pieter Van Haecke werd gerenoveerd en geëlektrificeerd. Het is een compromis-instrument dat uitnodigt tot het exploreren van muziek uit verschillende stijlperiodes. Dat is dan ook wat we gaan doen. Zo laten we horen hoe Buxtehude met zijn passacaglia in d (BuxWV 161) Bach wist te inspireren tot een van diens meest monumentale werken (BWV 582). Van het koraal “Schmücke dich, o liebe Seele” zetten we de versies van Bach en Brahms naast mekaar. De Franse barok is vertegenwoordigd met “Suite du deuxième ton” van A. Guilain. Ook de Franse symfonische school – die in de figuur van Lemmens teruggaat op Vlaamse roots – zal niet ontbreken. We maken het zo mooi en gevarieerd mogelijk. In het mooie kader van de Katharinakerk. Hartelijk welkom!
Zoals gebruikelijk bij onze concerten: toegang gratis.
Zaterdag 5 november om 20.00 u.
Orgelconcert in de Kapel van Zavelenborre
(Frans Verbeekstraat 158b, Overijse)
Michel Goossens en Wouter Verheyden, orgel
Dina Verheyden, sopraan
Ons herfstconcert heeft in Zavelenborre zijn vaste stek. En op het orgel van Zavelenborre kunnen we met zowat het hele repertoire terecht. Vorige keer hielden we het bij César Franck. Ook dit jaar zal die van de partij zijn. Maar we kijken ook richting Widor: het uitdagende eerste deel van zijn VIde symfonie staat op de lessenaar. En nog beter: sopraan Dina Verheyden heeft haar medewerking toegezegd. Save the date!
UITNODIGING ALGEMENE VERGADERING
Alle leden van de vzw zijn van harte welkom op de algemene vergadering.
Deze gaat door op donderdag 9 februari 2017 om 20.30 u. op het adres van de zetel: Stokkemstraat 31, 3090 Overijse. Met op de agenda: overzicht voorbije werkjaar, planning, financieel verslag, samenstelling bestuur.
CONCERTKALENDER 2017
We hebben het afgeleerd te ver vooruit te plannen. Bovendien willen we beschikbaar zijn om in te spelen op gunstige ontwikkelingen die in de maak zijn: we denken aan Neerijse maar ook aan Overijse, waar we de gemeente momenteel de nodige stappen zet voor de restauratie van de speeltafel. Doorheen de parking van de Kapel van Zavelenborre wordt een gasleiding aangelegd. Die werken zijn gepland in het voorjaar, maar ervaringen uit het verleden hebben ons voorzichtig gemaakt.
Het verplaatsen van het concert in Tombeek (van begin juli naar half juni) bleek een goede zet. Dat onthouden we. Meer in volgende nieuwsbrief.
ORGELS EN VAKANTIE
In Huldenberg, al sinds jaren onze voornaamste vakantiebestemming (zie vorige nieuwsbrieven), is de kogel door de kerk. We hebben de pneumatische tractuur met haar vele en hardnekkige problemen gelaten voor wat ze is en vervangen door een elektrische. Dat wil zeggen dat we de hele handel aan loden leidingen tussen speeltafel en windlades hebben weggenomen samen met het pneumatische aansturingssysteem in en buiten de speeltafel en in de plaats daarvan magneten hebben gemonteerd en bedrading aangelegd.
Hoe we daar ineens op gekomen zijn? Er was het aanhoudend gesukkel met de dubbele membranen – telkens wat beter, maar toch nog niet helemaal accuraat…- er was het vernieuwen van 112 blaasbalgjes (van de “omkeerrelais”) dat eraan kwam als volgende stap indien we de pneumatiek zouden behouden (moeizaam werk op zeer slecht bereikbare plaatsen), er was…pneumatiek. Doorslaggevend was het feit dat we plots over een heleboel materiaal konden beschikken om de stap naar elektrificatie te zetten. We konden zowel de klavieren (met contacten, bedrading, enz.. evenals een heleboel elektromagneten recupereren uit een orgel in Vilvoorde. Daar sloot recent de kerk van “Kassei” haar deuren als parochiekerk. Het gebouw blijft, maar krijgt een andere functie. Het orgel (Van De Loo uit Leuven, ca.1950) heeft door de nieuwe dakvorm letterlijk geen plaats meer. Orgelkring Vilvoorde zag geen mogelijkheid om het een ander onderkomen te bezorgen. Bovendien was het pijpwerk naar aanleiding van de werken aan het dak nogal chaotisch gestockeerd, wat eventuele heropstelling problematisch maakte. Ook qua dispositie en kwaliteit van pijpwerk waren voor het instrument geen grote ambities mogelijk. Alles zou op de container belanden – een toch wel ondraaglijke gedachte.
En voilà, het aanvankelijke plan om enkele grote pijpen – de laagste van de Montre 8’ – voor Huldenberg te recupereren, werd al snel uitgebreid tot (veel) meer. We demonteerden alle magneten, alsook de klavieren en koppelinrichting en gingen daarmee aan de slag. Pedaal en hoofdwerk (goed voor 125 magneten) werden met dit materiaal inmiddels tot spelen gebracht. Het orgel was hooguit drie weken buiten dienst. Voor de 30 tonen van de Montre 8’ die in het pedaal als Octave Basse dienst doen, moet nog een elektrische aanpassing gebeuren in de speeltafel. Voor het reciet zijn magneten bijbesteld. Die laten nog op zich wachten, maar het plaatsen en aansluiten zelf kan snel gaan en ook buiten de vakantieperiode gebeuren. De grote aanpassingen zijn immers achter de rug.
We hebben getracht de speeltafel van Stevens zoveel mogelijk haar originele uitzicht te laten behouden. De eiken behuizing, het pedaalklavier dat we vorig jaar helemaal reviseerden, de wat primitief aandoende maar typische registerbediening met een soort in te haken pianotoetsen, alles hebben we kunnen bewaren en in de nieuwe context laten functioneren. In een volgende fase willen we de zijkanten van de klavieren afwerken met de bakstukken van Stevens. Daar zijn we nu overheen gegaan om snel weer te kunnen spelen.
De elektrificatie biedt, naast accurater spel, ook nieuwe mogelijkheden voor het aanbrengen van (klinkende) frontpijpen, die het geheel de visuele allure van een orgel kunnen geven.
Ook binnenin ziet het orgel er zonder de loden leidingen ruimtelijk veel aangenamer uit. Alles is beter bereikbaar. Veel netter ook, met dank aan koster Danny en zijn poetsploeg die voor een ware metamorfose zorgden!
Was al het vorige werk dan nutteloos? Gelukkig niet. De ingrepen aan de windvoorziening, het maken en plaatsen van de membraanlatten (in plaats van de onhandelbare planken), het reinigen en herstellen van het pijpwerk, dat alles zal nu des te beter tot zijn recht komen.
Natuurlijk is er ook werk “voor niets” geweest en is er ook het gevoel “waarom hebben we dit niet eerder gedaan?” Naast het respect dat we maximaal wilden opbrengen voor het werk van Stevens (in het bijzonder de uitvoering van de pneumatiek in de speeltafel met messing buisjes in plaats van het gebruikelijke corroderende lood), hebben we er de hele tijd al rekening mee gehouden dat het moment zou komen waarop we zouden beslissen om al dan niet over te gaan naar elektrische tractuur. Dat moment was nu. Een beslissende stap die ons de hele vakantie intens heeft beziggehouden maar die alles makkelijker en trefzekerder maakt. Dat we aan onze andere plannen (zoals het in orde brengen en terugplaatsen van de trompet, maar ook die voor het orgel van Zavelenborre) niet zijn toegekomen, nemen we erbij.
Intussen zijn we blij met het resultaat en met de nieuwe perspectieven. We zien de mooie en schitterend onderhouden kerk van Huldenberg al als aantrekkelijke locatie voor orgelconcerten!
Onze recuperatieactiviteiten in Vilvoorde leverden naast de hierboven beschreven elektrische onderdelen ook een paar blaasbalgen op. Die zullen perfect van pas komen voor Zavelenborre en Huldenberg. Daarnaast ook een deel pijpwerk. Een directe bestemming hebben we daar niet voor, maar de container is alvast afgehouden.
KORT GENOTEERD
MeloVelo is een intergemeentelijk initiatief dat fietsen combineert met live muziek op verrassende locaties. Dit jaar op zondag 25 september.
Bijzonder tijdens deze editie is de inbreng van orgel. Dit in de kerk van Sint-Joris-Weert, met het Verschuerenorgel dat daar sinds begin dit jaar dienst doet. Vanaf 11.00 tot 14.00u. zullen Helene Germeau, Johan Huvenne en Anna Rusakova te horen zijn in afwisseling met de traversoklas van academie De Vonk.
Zie ook de website www.melovelo.be
De muziekacademies gaan in september weer van start. Naast zowat alle andere instrumenten is ook orgel een instrument dat je daar kan leren bespelen, als jongere of als volwassene. De eerste weken van september kan nog worden ingeschreven. Als oefeninstrument thuis is een piano zeer geschikt. En in de Druivenstreek zijn ook orgels waarop kan geoefend worden. Contacteer ons gerust!
In Neerijse is voor het Loretorgel een krachtiger ventilator in het vooruitzicht.
Dat gaat niet alleen voor de nodige “reserve” zorgen maar ook de stabiliteit van de wind ten goede komen.
Orgelbouwer Jos Moors heeft het systematisch verbeteren van de aanspraak van de trompet meegenomen in het onderhoudscontract. Wij hopen dat er ook een oplossing komt voor de bijspraak (pijpen van naburige noten die ongevraagd meeklinken) bij sommige noten van het positief.
In verband met concerten hebben we besloten om het nodige geduld aan de dag te leggen. Een concert plannen als deadline om naartoe te werken is geen goed systeem.
Intussen wordt het instrument door de parochiegemeenschap steeds regelmatiger ingezet en hebben de bijgeplaatste pedaalregisters er een echt orgel van gemaakt.
Anna Rusakova, die met haar examenprogramma te horen was tijdens concerten in Tervuren (9/1/16) en Zavelenborre (20/3/16), speelt op 31 augustus haar masterproef op de orgels van de Adbij van Grimbergen en de Sint-Romboutskathedraal te Mechelen. Deze brief zal het wellicht net niet halen, maar we duimen voor haar.
Orgelkring Vilvoorde concerteert op zaterdag 22 oktober in de Gasthuiskapel om 20.30u (Vlaanderenstraat, Vilvoorde). Michel Goossens en Peter De Waele spelen de nieuwe blaasbalg in.
Op zaterdag 17 december om 20.00u is er het jaarlijkse “Vilvoorde zingt kerstliedjes op de tonen van het orgel”, met de koren Cantima en Andantino.
Een orgel hoeft niet altijd groot te zijn. Een klein “mondorgeltje” kon wereldwijd de harten beroeren. Met heel de wereld nemen we deze dagen dankbaar afscheid van Toots Thielemans, muzikale tovenaar en prachtmens.
TOT SLOT
De volgende nieuwsbrief zal verschijnen in het voorjaar. Vragen of reacties, nieuwe leden? Contacteer ons gerust.
Orgelminnende groet,
Orgelkring Druivenstreek vzw
Stokkemstraat 31, 3090 Overijse
Tel: 02 687 77 23
rek. nr. (IBAN) BE07 7341 5633 0966
e-mail: info@orgelkringdruivenstreek.be
Mail ons indien u de nieuwsbrief graag per e-mail krijgt.
Bekijk ook onze website: www.orgelkringdruivenstreek.be
